Đặc sản địa phương

Giống lúa nếp vải đã có từ lâu đời, rất phù hợp với khí hậu và thổ nhưỡng của huyện Phú Lương, Thái Nguyên. Đặc biệt vùng đất xã Ôn Lương, chất lượng gạo nếp nơi đây khác hẳn với địa phương khác trong huyện về độ thơm và dẻo. Mỗi năm, bà con chỉ trồng 1 vụ lúa nếp vải vào tháng 6 và thu hoạch vào tháng 10 âm lịch.

GS.TS Phạm Tiến Dũng, Học viện Nông nghiệp Việt Nam (ngoài cùng bên trái) đánh giá chất lượng nếp vải Ôn Lương ngon không thua kém bất kỳ loại gạo nếp đặc sản nào hiện nay. Ảnh: Toán Nguyễn.

Lúa nếp Vải được trồng ở hầu khắp các xã trong toàn huyện Phú Lương, nhưng tập trung phần lớn ở xã Ôn Lương, với diện tích khoảng 70 ha, trong đó có 15 ha được trồng theo tiêu chuẩn VietGAP. Cây nếp vải ở đây có đặc tính cứng cây nên không bị đổ, kháng bệnh tốt, ít phải phun thuốc bảo vệ thực vật.

Bà Ma Thị Thúy Lan, cán bộ phụ trách nông nghiệp xã Ôn Lương thông tin: Năng suất nếp vải tại địa phương đạt 50 tạ/ha (so với lúa tẻ thường là 55 tạ/ha), nhưng giá trị sản phẩm cao gấp từ 2,5 – 3 lần, đạt trung bình hơn 32.000 đ/kg. Thấy có giá trị cao, nên bà con trong xã ngày càng trồng nhiều hơn trước, dự kiến trong năm 2022 sẽ tăng lên 100 ha, duy trì diện tích đứng đầu trong toàn huyện Phú Lương.

Để phát triển và đưa thương hiệu gạo nếp vải của huyện Phú Lương vươn xa trên thị trường, tháng 9/2020, tại xã Ôn Lương, HTX Nông sản nếp vải Ôn Lương được ra đời thúc đẩy sự hợp tác, tương trợ lẫn nhau trong hoạt động sản xuất, chế biến lúa nếp vải…

Từ sau khi thành lập HTX đến nay, thương hiệu gạo nếp vải Ôn Lương ngày càng được nhiều người biết đến và đón nhận, mức tiêu thụ lớn, với giá cả ổn định. Thậm chí, nhiều người còn mua gạo nếp Vải Ôn Lương mang khắp cả nước và ra cả nước ngoài để biếu, tặng.

HTX Nông sản nếp vải Ôn Lương cũng bao tiêu đầu ra sản phẩm cho bà con nông dân trong vùng với số lượng lớn. Chỉ tính riêng trong năm 2020, HTX đã hỗ trợ tiêu thụ giúp bà con trong vùng khoảng 360 tấn nếp tươi với giá dao động từ 9.000 – 9.500 đồng/kg.

Để quảng bá, giới thiệu sản phẩm, HTX Nông sản nếp vải Ôn Lương đã cử thành viên tham gia trưng bày ở các hội chợ trong tỉnh và các tỉnh bạn. Nhằm đáp ứng nhu cầu của khách hàng, hiện nay, HTX đóng từng gói nhỏ 1kg, 2,5kg, 5kg hoặc 10kg tùy loại. Ngoài ra, HTX cũng đã đầu tư máy hút chân không, máy dập túi, hộp đựng và tem dán truy xuất nguồn gốc.

HTX Nông sản nếp vải Ôn Lương không chỉ dừng ở việc cung cấp các sản phẩm gạo nếp vải ra thị trường mà đã tiến tới chế biến các món ăn khác nhau với nguyên liệu từ gạo nếp vải như: Xôi ngũ sắc, các loại bánh gồm bánh dầy ngũ sắc, bánh rợm, bánh ngải, bánh chưng, bánh gai… Đặc biệt, HTX đã chế biến ra một số sản phẩm rất hấp dẫn du khách, có thời gian bảo quản và sử dụng được lâu đó là cốm và cơm cháy.

Để nâng cao giá trị và ổn định sản xuất gạo nếp vải, Phòng NN-PTNT huyện Phú Lương đã phối hợp với một số đơn vị chuyên môn và bà con nông dân tiến hành chọn lọc, phục tráng nhằm duy trì những đặc điểm nguyên bản của giống lúa nếp vải để làm giống. Đồng thời, tổ chức các lớp tập huấn, chuyển giao quy trình kỹ thuật kỹ thuật chăm sóc lúa nếp vải, cách xử lý hạt giống, gieo mạ, cấy và bón phân…

Huyện Phú Lương cũng có định hướng tuyên truyền, vận động bà con sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP, hướng tới xây dựng sản phẩm OCOP tiêu biểu của địa phương để nâng cao giá trị của sản phẩm.