Tin thị trường

Ngành thực phẩm chế biến của Việt Nam đang có tiềm năng phát triển đáng kể, đóng góp hơn 20% vào doanh thu thuần hàng năm của ngành công nghiệp chế biến và chế tạo. Xuất khẩu ngành thực phẩm chế biến đang trở thành một lĩnh vực quan trọng, thu hút sự quan tâm của các doanh nghiệp và nhà sản xuất.

Dư Địa Xuất Khẩu Thực Phẩm Chế Biến Còn Rất Lớn

Ngành sản xuất chế biến thực phẩm đóng góp tỷ trọng cao nhất trong nhóm ngành công nghiệp chế biến, chế tạo của Việt Nam (19,1%). Đây là một ngành có giá trị sản xuất đáng kể và nhiều tiềm năng phát triển. Ngành thực phẩm chế biến cũng sở hữu nhiều thế mạnh, bao gồm sự hiện diện của các thương hiệu lớn, uy tín và thị trường ổn định. Các doanh nghiệp trong ngành có khả năng cạnh tranh cao so với các đối thủ nước ngoài và vẫn còn nhiều dư địa để phát triển.

Bước Ngoặt Sau Các Hiệp Định Thương Mại Tự Do

Sau khi ký kết các hiệp định thương mại tự do (FTA) và có hiệu lực, ngành sản xuất chế biến thực phẩm của Việt Nam dự kiến ​​sẽ mở rộng thị trường tiêu dùng và đầu tư lớn hơn. Thống kê từ Bộ Công Thương cho thấy, mặc dù số lượng doanh nghiệp hoạt động trong ngành sản xuất chế biến thực phẩm chỉ chiếm gần 1% trong số tổng số doanh nghiệp trên toàn quốc, doanh thu thuần từ sản xuất và kinh doanh lại chiếm hơn 20% tổng doanh thu của các ngành công nghiệp chế tạo hàng năm. Điều này chứng tỏ ngành sản xuất chế biến thực phẩm là một trong những ngành mũi nhọn, với tiềm năng phát triển rất lớn tại Việt Nam.

Theo chia sẻ của Tiến sĩ Lê Minh Hùng, Giám đốc Phân viện Cơ Điện Nông nghiệp và Công nghệ sau thu hoạch, Giảng viên bán cơ hữu Khoa Công Nghệ Thực phẩm Trường Đại học Công nghệ Sài Gòn, giá trị xuất khẩu rau quả của Việt Nam năm 2022 đạt 3,34 tỷ USD, giảm 5,9% so với năm 2021. Trong đó, xuất khẩu rau quả tươi và đông lạnh đạt 2,32 tỷ USD, còn xuất khẩu rau quả chế biến đạt 1,014 tỷ USD. Tỷ trọng xuất khẩu rau quả chế biến trong tổng kim ngạch xuất khẩu rau quả đã tăng từ 26% năm 2021 (923 triệu USD trên tổng 3,52 tỷ USD) lên 30,4% năm 2022 (1,014 tỷ USD trên tổng 3,34 tỷ USD).

Những con số trên cho thấy ngành thực phẩm chế biến của Việt Nam có tiềm năng phát triển rất lớn. Đặc biệt, xuất khẩu rau quả chế biến đã tăng đáng kể và chiếm tỷ trọng ngày càng cao trong tổng kim ngạch xuất khẩu rau quả. Điều này tạo ra một sức hút lớn đối với các nhà đầu tư nước ngoài quan tâm đến ngành này.

Theo Tiến sĩ Nguyễn Văn Nguyện, Giám đốc Trung tâm Công nghệ Thức ăn và Sau thu hoạch thủy sản (APOTEC) – Viện Nghiên cứu Nuôi trồng thủy sản, ngành chế biến và sản xuất rau củ quả chiếm tỷ lệ cao nhất trong cơ cấu doanh nghiệp ngành chế biến thực phẩm. Tuy nhiên, ngành chế biến thủy sản đông lạnh lại thu hút nhiều lao động nhất.

Trong năm 2022, giá trị sản xuất thủy sản (so với năm 2010) tăng 4,1% so với năm 2021, tổng sản lượng thủy sản đạt 9,026 triệu tấn, tăng 2,7% so với năm 2021 (8,79 triệu tấn). Sản lượng khai thác đạt 3,86 triệu tấn, giảm 1,8% so với năm 2021, trong khi sản lượng nuôi trồng đạt 5,16 triệu tấn, tăng 6,4% so với năm 2021.

Dự kiến kim ngạch xuất khẩu thủy sản năm 2022 sẽ đạt khoảng 11 tỷ USD, tăng 23,8% so với năm 2021 (8,89 tỷ USD) và tăng 22,2% so với kế hoạch. Trong đó, sản phẩm chế biến thủy sản từ nuôi trồng chiếm 65-70% tổng giá trị xuất khẩu, trong khi sản phẩm hải sản khai thác chiếm 30-35%.

Ngành chế biến thủy sản có tổng cộng 847 nhà máy chế biến đảm bảo an toàn thực phẩm, trong đó có 692 nhà máy có mã xuất khẩu đi EU. Số lượng này lớn hơn 1,4-4,0 lần so với các nước Thái Lan, Ấn Độ và Indonesia.

Ngành Sản Xuất Và Chế Biến Thực Phẩm Của Việt Nam Đang Trong Giai Đoạn Phát Triển Mạnh Mẽ

Theo đánh giá của Hiệp hội Doanh nghiệp châu Âu, thị trường M&A (mua bán, sáp nhập doanh nghiệp) trong ngành sản xuất và chế biến thực phẩm của Việt Nam đang trải qua một giai đoạn sôi động và phát triển mạnh mẽ. Xu hướng này dự kiến ​​sẽ tiếp tục trong những năm tới. Nguyên nhân là giao dịch M&A được nhiều nhà đầu tư xem là phương pháp hiệu quả nhất để thâm nhập thị trường và mở rộng hoạt động kinh doanh tại Việt Nam. Số lượng và giá trị giao dịch M&A hoàn tất tại Việt Nam gần đây đã tăng mạnh và được dự báo sẽ tiếp tục gia tăng, đặc biệt trong bối cảnh Hiệp định Thương mại tự do giữa EU và Việt Nam (EVFTA) đã có hiệu lực.

Điển hình là những thương vụ như CJ Group (Hàn Quốc) mua 65% cổ phần của Công ty TNHH Thực phẩm Minh Đạt và mua 47,33% cổ phần của Công ty cổ phần Chế biến hàng xuất khẩu Cầu Tre; Daesang Corp (Hàn Quốc) mua 100% cổ phần của Công ty cổ phần Thực phẩm Đức Việt; Earth Chemical (Nhật Bản) mua 100% cổ phần của Công ty cổ phần Á Mỹ Gia.

Những giao dịch M&A này được nhiều nhà đầu tư xem là cách hiệu quả nhất để thâm nhập thị trường và mở rộng hoạt động kinh doanh tại Việt Nam. Đặc biệt, việc áp dụng Hiệp định EVFTA (Hiệp định Thương mại tự do giữa Liên minh châu Âu và Việt Nam) đã tạo điều kiện thuận lợi cho các giao dịch M&A trong ngành thực phẩm chế biến.

Dự kiến ​​trong tương lai, M&A sẽ tiếp tục tăng trưởng mạnh mẽ. Điều này mang lại nhiều cơ hội cho các công ty muốn mở rộng hoạt động xuất khẩu ngành thực phẩm chế biến tại Việt Nam.

Vấn đề nâng cao chất lượng gạo xuất khẩu đang thu hút sự quan tâm của các doanh nghiệp trong ngành thực phẩm chế biến. Điều này nhằm duy trì thị trường truyền thống và mở rộng sang các thị trường mới, đặc biệt là trong bối cảnh yêu cầu về chất lượng gạo của các quốc gia nhập khẩu ngày càng tăng cao.

Theo thông tin từ Hiệp hội Lương thực Việt Nam, giá gạo xuất khẩu của Việt Nam đã liên tục tăng trong những tháng gần đây. Nâng cao chất lượng gạo không chỉ giúp duy trì giá cả cao mà còn là cơ hội để đạt mục tiêu kim ngạch xuất khẩu gạo năm 2023 lên gần 4 tỷ USD.

Ứng Dụng Công Nghệ Và Giải Pháp Bảo Quản, Chế Biến Sau Thu Hoạch

Ngành sản xuất chế biến lương thực đã không chỉ tập trung vào rau và thủy hải sản, mà còn mở rộng đến thị trường xuất khẩu gạo. Để duy trì thị trường truyền thống và mở rộng sang các thị trường mới, đặc biệt là trong bối cảnh yêu cầu về chất lượng gạo của các quốc gia nhập khẩu ngày càng tăng cao, vấn đề nâng cao chất lượng gạo xuất khẩu đã trở thành một quan tâm hàng đầu của các doanh nghiệp trong ngành thực phẩm chế biến.

Chia sẻ vấn đề này, ông Võ Công Thức – Giám đốc Chất lượng Tập đoàn Lộc Trời, cho biết Tập đoàn Lộc Trời đã phối hợp với một số địa phương triển khai mô hình “Mặt ruộng không dấu chân”. Mô hình này đã đạt được những thành tựu đáng chú ý. Bằng cách đồng bộ hóa cơ giới hóa và đào tạo nông dân về quy trình sản xuất, mô hình giảm đến 30% lượng giống sử dụng và giảm 20% lượng phân và thuốc bảo vệ thực vật. Điều này không chỉ giúp bảo vệ môi trường mà còn đảm bảo năng suất và nâng cao chất lượng nông sản đầu ra.

Bà Uyên Nguyễn, đại diện của Công ty tư vấn Sontag Consult (Đức), và Tiến sĩ Thomas Croci, Giám đốc R&D của Công ty Studio Tecnico Appiani – Milan (Ý), đã đưa ra quan điểm rằng việc tập trung vào các dự án bảo quản và chế biến sau thu hoạch gạo là một giải pháp quan trọng để tăng giá trị của hạt gạo trong ngành xuất khẩu thực phẩm chế biến. Trong thị trường gạo, còn nhiều sản phẩm chế biến cao cấp chưa được khai thác đầy đủ, như mì gạo, bún khô… Đây là những sản phẩm được khách hàng châu Âu yêu thích bởi khả năng bảo quản lâu dài và đặc biệt là không chứa dư lượng thuốc bảo vệ thực vật.

Ông Nguyễn Tuấn, Phó Giám đốc Trung tâm Xúc tiến Thương mại và Đầu tư TP Hồ Chí Minh, đã nhấn mạnh rằng ngành chế biến lương thực và thực phẩm là một trong bốn ngành công nghiệp trọng điểm ưu tiên phát triển của TP Hồ Chí Minh. Ngành này chiếm 13,78% giá trị sản xuất toàn ngành công nghiệp và đóng góp 13,69% giá trị gia tăng toàn ngành công nghiệp. Nhằm thúc đẩy phát triển doanh nghiệp và sản phẩm trong ngành chế biến lương thực và thực phẩm, Ủy ban Nhân dân TP Hồ Chí Minh đã ban hành Chương trình hỗ trợ phát triển doanh nghiệp và sản phẩm ngành chế biến lương thực, thực phẩm TP Hồ Chí Minh giai đoạn 2020 – 2030.

Việc tham gia ký kết các hiệp định thương mại tự do (FTA, CPTPP) đã mang lại nhiều lợi thế về thị trường cho doanh nghiệp trong ngành sản xuất và chế biến thực phẩm tại Việt Nam. Để nắm bắt cơ hội và gia tăng khả năng cạnh tranh, các doanh nghiệp cần chú trọng đầu tư mạnh vào thiết bị và công nghệ hiện đại nhằm nâng cao năng lực sản xuất và chất lượng sản phẩm, đồng thời xây dựng thương hiệu và quảng bá sản phẩm.

Để đạt được mục tiêu này, các doanh nghiệp cần đẩy mạnh đầu tư vào công nghệ tiên tiến và thiết bị hiện đại. Việc sử dụng công nghệ và thiết bị tiên tiến giúp cải thiện hiệu suất sản xuất, tăng năng suất và chất lượng sản phẩm. Đồng thời, việc xây dựng thương hiệu và quảng bá sản phẩm chất lượng cao cũng đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao giá trị xuất khẩu và thu hút khách hàng quốc tế.